How2B-ն շարունակում է ներկայացնել կանանց, ովքեր գիտության և տեխնոլոգիաների ոլորտում կարևոր գյուտերի հեղինակներ են, սակայն քչերը գիտեն նրանց մասին:
Թեև Լուսնի վրա առաջին ոտք դրած մարդը տղամարդ էր, բայց դե էլ ո՞ւր առանց կանանց։ Մոտ կես դար առաջ NASA-ի կողմից իրականացրած Apollo 11 պատմական առաքելության հաջողության ետևում կանգնած էր կին գիտնական Մարգարեթ Համիլթոնը, ում դերը մեծ էր այդ առաքելության թռիչքի ծրագրային ապահովման (software) մշակման գործում։
1936 թվականին ԱՄՆ Ինդիանա նահանգում ծնված Մարգարեթ Համիլթոնը ամերիկացի համակարգչային գիտնական է, ով եղել է համակարգչային ծրագրերի առաջին ծրագրավորողներից մեկը: Հենց նա է ստեղծել «ծրագրային ապահովման ինժեներ» (software engineer) տերմինը՝ նկարագրելու համար իր աշխատանքը, և նրան է վերագրվում ծրագրային ապահովման ինժեներության հայեցակարգի հանրահռչակումը:
Իսկ այ 1969 թվականին NASA-ի Apollo 11 առաքելության շրջանակում Մարգարեթը գրեց Լուսնային և Հրամանի մոդուլների համար համակարգչային ծածկագիրը՝ օգնելով մարդուն առաջին անգամ ոտք դնել Լուսնի վրա։
Կրթություն
Մարգարեթ Համիլթոնը սովորել է Ինդիանա նահանգի Ռիչմոնդ քաղաքի Էրլհամ քոլեջում՝ մաթեմատիկա և փիլիսոփայություն բաժնում: 1958-ին կարճ ժամանակով մաթեմատիկա է դասավանդել ավագ դպրոցում։ Հենց քոլեջում էլ Մարգարեթը հանդիպել է իր սիրելիին՝ Ջեյմս Համիլթոնին, ում հետ էլ ավելի ուշ ամուսնացել ու տեղափոխվել է Բոսթոն։
Չնայած Մարգարեթը ծրագրում էր աբստրակտ մաթեմատիկա սովորել Բրանդեյսի համալսարանում, սակայն նրան աշխատանքի են ընդունում Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտում (ՄՏԻ), իսկ ամուսինն այս ընթացքում սովորում էր Հարվարդի իրավաբանական դպրոցում:
ՄՏԻ-ում գիտնականը եղանակը կանխատեսելու համար սկսում է մշակել ծրագրային ապահովում, այնուհետև ասպիրանտուրա անցնում օդերևութաբանության ֆակուլտետում:
Կարիերա․ Ինչպե՞ս այս կին գիտնականն օգնեց Apollo 11 առաքելությանը հաջողության հասնել
1960-ականների սկզբին Համիլթոնը միացավ ՄՏԻ-ի Լինքոլնի լաբորատորիային, այստեղից էլ՝ ԱՄՆ առաջին հակաօդային պաշտպանության համակարգի «SAGE» նախագծին (խմբ․ Semi-Automatic Ground Environment), որը խոշոր համակարգիչների և հարակից ցանցային սարքավորումների հարթակ էր, և համակարգում ու մշակում էր բազմաթիվ ռադարային կայանքների տվյալներ՝ լայն տարածության վրա օդային տարածքի միասնական պատկեր ստեղծելու համար:
Այստեղ Մարգարեթը, մասնավորապես, մշակեց ծրագրային ապահովումը՝ թշնամու ինքնաթիռները նույնականացնելու ծրագրի համար: Հաջորդիվ երիտասարդ գիտնականը սկսեց աշխատել ՄՏԻ-ի գործիքավորման լաբորատորիայում, որն ավիացիոն տեխնոլոգիա էր տրամադրում NASA-ին:
Այնուհետև սկսեց ղեկավարել ինտիտուտի գործիքավորման լաբորատորիայի ծրագրային ճարտարագիտության բաժինը (Software Engineering Division):
Ի վերջո, 1961 թվականին այս բաժինը պայմանագիր կնքեց NASA-ի հետ՝ մշակելու Apollo ծրագրի ուղղորդման համակարգը (խմբ․- «ուղղորդման համակարգը» վիրտուալ կամ ֆիզիկական սարք կամ սարքերի խումբ է, որն իրականացնում և վերահսկում է նավի, ինքնաթիռի, հրթիռի, արբանյակի կամ այլ շարժվող օբյեկտի շարժումը):
Այսպիսով՝ Համիլթոնը ղեկավարում էր այն թիմը, որին հանձնարարված էր մշակել «Ապոլոն 11» դեպի Լուսին առաքելությունների թռիչքային հրամանատարության և Լուսնային մոդուլների ուղղորդման ու կառավարման համակարգերի ծրագրային ապահովումը: Այն ժամանակ ոչ մի դպրոցում ծրագրային ապահովման ինժեներություն չէր դասավանդվում, ուստի թիմի անդամները պետք է ինքնուրույն լուծեին ցանկացած խնդիր:
Ինքը՝ Համիլթոնը, հատուկ կենտրոնացել է ծրագրային ապահովման վրա՝ համակարգային սխալները հայտնաբերելու և համակարգչի խափանումների դեպքում տեղեկատվությունը վերականգնելու համար: Այս երկու տարրերն էլ վճռորոշ նշանակություն ունեցան Apollo 11 առաքելության հաջողության համար, որը տիեզերագնացներ Նիլ Արմսթրոնգին և Բազ Օլդրինին հասցրեց Լուսին։
Հեմիլթոնը Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտը լքեց 1970-ականների կեսերին՝ մասնավոր ոլորտում աշխատելու համար: Նա 1976 թվականին հիմնեց իր Higher Order Software ընկերությունը, իսկ 10 տարի անց՝ Hamilton Technologies-ը:
Մարգարեթ Հեմիլթոնը արժանացել է տարբեր պարգևների, այդ թվում՝ ՆԱՍԱ-ի Exceptional Space Act Award մրցանակին (2003): Բարաք Օբաման նրան 2016 թվականին հանձնել է Ազատության նախագահական մեդալ։
Այժմ գիտնականը 87 տարեկան է:
Միացե՛ք How2B-ի Տելեգրամյան ալիքին՝ ամենահետաքրքիր հոդվածներն ու նորությունները բաց չթողնելու համար:
